Ooit gehoord van Marshal Rosenberg? Hij is de uitvinder van ‘geweldloze communicatie’. In die geweldloze communicatie maakt hij gebruik van 2 handpoppen: een van de jakhals, en een van de giraf. Omdat giraffen het grootse hart hebben van alle landdieren en geweldloze communicatie de taal van het hart is. De jakhals gebruikt hij als symbool voor een taal die ons van elkaar scheidt en die geweld maakt tot iets waar je van kunt genieten.
Toen ik zelf kennismaakte met ‘geweldloze communicatie’ vond ik de term ‘geweldloos’ eigenlijk heel raar, want hoe kun je nou gewelddadig communiceren? Intussen denk ik daar heel anders over, en zie ik veel beter hoe een bepaalde manier van communiceren (namelijk, op z’n ‘jakhals’) wel degelijk leidt tot geweld.
Zonder nu alle ins and outs van geweldloze communicatie te kunnen bespreken in dit blog, wil ik je er toch graag mee kennis laten maken. Ik doe dat aan de hand van fragmenten uit het boek van Justine Mol, ‘de giraf en de jakhals in ons’.
Om wat helderheid te creëren een voorbeeld van een gesprek tussen twee jakhalzen.
A: Meneer als u niet onmiddellijk omkeert met uw auto, dan haal ik de politie erbij.
B: Dat doe ik niet, want ik moet die kant op. Als u mij er nu even langs laat, dan bent u van me af.
A: Ik probeer hier mijn werk te doen! Nou draait u om, of ik trap uw auto in elkaar!
B: Ik laat me niet zomaar bedreigen. Haalt u de politie er maar bij, dan zullen we nog wel eens zien.
En nu een giraf (A) die niet opgewassen is tegen de jakhals van de ander (B) en zelf ook jakhals wordt:
A: Er is nog een halve citroen. Misschien kan die door de fruitsalade, Wil jij hem daarvoor gebruiken?
B: Bemoei je toch niet altijd met het koken!
A: (denkt: zij heeft behoefte aan autonomie en ruimte bij het koken en voelt zich nu geïrriteerd) Oké, ik zal je niet storen.
B: Je stoort me wel! Altijd als ik me in een recept aan het verdiepen ben, kom jij in mijn buurt staan en ga je van alles lopen vragen. Laat me toch met rust!
A: (nu wordt het te gortig en verandert A ook in een jakhals door zich te gaan verdedigen) Je denkt zeker dat ik dat expres doe. Ik wil je alleen maar helpen.
En zo klinkt een giraf, die giraf blijft (A), ook al blijft de ander jakhals.
A: morgen is de bruiloft van oom Peter en tante Karin. Ik weet dat je vanavond uitwilt. Hoe laat ben je van plan thuis te komen?
B: Hoe kan ik dat nou weten?
A: Klopt het dat je niet van tevoren wilt zeggen hoe laat je naar huis komt, omdat je niet weet of het leuk wordt?
B: Zit niet zo te zeiken, ik wil het er gewoon niet over hebben.
A: Heb je zin in de bruiloft morgen?
B: Wat een stomme vraag, natuurlijk niet. De hele dag dat gezeur aanhoren ‘hou oud ben je nou? En ‘hoe gaat het op school?’ En dan die vreselijke muziek.
A: Ik hoor dat het niet jouw idee is van een gezellig feest. Ik wil je zeggen dat ik het op prijs stel dat je besloten hebt om mee te gaan, ook al lijkt het je niks. Ik vind heel fijn om de hele familie bij elkaar te zien, dus voor mij hoor je erbij.
B: Zit niet zo te slijmen, zo direct moet ik nog janken.
A: Ik hoop dat je het vanavond in elk geval naar je zin hebt. En dat ik je morgenvroeg om 8 uur wakker kan krijgen.
Nu zijn dit natuurlijk huis-tuin-en-keuken-voorbeelden, maar ik vermoed dat je al iets begint te herkennen van de manier waarop gesprekken, ook tussen jou en je begeleider kunnen verlopen….
Jakhalzen en giraffen communiceren op verschillende manieren, maar met dezelfde stappen. Die stappen gaan altijd over:
- Waarnemen
- Voelen
- Nodig hebben
- Verzoeken
Wat is het verschil tussen een jakhals en een giraf?
WAARNEMEN
De jakhals die interpreteert, veroordeelt, generaliseert, etiketteert, bagatelliseert en zegt
Ik zie dat je het niet snapt .
Of
Heb je dat beetje werk nou nog niet af?
De giraf die waarneemt, zegt:
Ik zie je wenkbrauwen omhoog gaan.
Of
Ik zie dat je zit te schrijven, hoever ben je met werk?
VOELEN
De jakhals die quasi-voelt (die interpreteert en intussen denkt dat hij zijn gevoel deelt), zegt:
Het voelt alsof iedereen mij moet hebben.
Of
Ik voel me aangevallen.
De giraf die voelt, zegt:
Ik ben bang en ik voel me onzeker.
Of
Ik voel me ongemakkelijk als jij dit zegt.
NODIG HEBBEN
De jakhals die zijn strategie aanziet voor zijn behoefte, zegt:
Het wordt tijd dat we weer eens vrijen.
Of
Omdat jij zo slecht begeleidt, leer ik niks.
De giraf die zijn behoefte uit, zegt:
Ik heb behoefte aan intimiteit.
Of
Ik heb behoefte aan leren.
VERZOEKEN
De jakhals die eist of beveelt, zegt:
Als jij niet meegaat, dan ga ik ook niet.
Of
Herhaal eens wat ik gezegd heb!
De giraf, die een verzoek doet, zegt:
Ik zou het fijn vinden als je meegaat. Wil jij dat doen?
Of
Wil je mij vertellen wat je mij hebt horen zeggen?
Een voorbeeld van Rosenberg zelf:
Kun je je voorstellen, dat als je girafs praat, bijvoorbeeld met je begeleider, dat dat een wereld van verschil zou kunnen maken? Ik hoor graag je reactie!
Wil je op de hoogte blijven van alle handige tips, trucs en tools? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief van Louter Promoveren en ontvang bovendien 321 #promotietips en maak óók nog eens kans op een promotie-succes-sessie! Klik hier.
Schrijf je in voor gratis promotietips